ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಬೆಂಕಿ ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡಿರುವ ಸೌರ ಫಲಕಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸ್ಫೋಟಗಳಿಗೆ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ

ಹೇಳಿಕೆ ಏನು?

ಎರಡು ಚಿತ್ರಗಳ ಕೊಲಾಜ್-ಒಂದು ಸೌರ ಫಲಕಕ್ಕೆ ಬೆಂಕಿ ಬಿದ್ದಿರುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಿರುವ ಮನೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ-ಇದು ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೌರ ಫಲಕಗಳು ಸ್ಫೋಟಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪೇಜರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಕಿ-ಟಾಕಿಗಳು ಸ್ಫೋಟಗೊಂಡ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಈ ಹೇಳಿಕೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಎರಡು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ೩೨ ಸಾವುಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದವು.

ಎಕ್ಸ್ (ಹಿಂದೆ ಟ್ವಿಟರ್) ನಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಪೋಷ್ಟ್, ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹರಡಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಭಾರತೀಯ ಬಲಪಂಥೀಯ ಔಟ್‌ಲೆಟ್, ಸುದರ್ಶನ್ ನ್ಯೂಸ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕ ಸುರೇಶ್ ಚವ್ಹಾಂಕೆ ಅವರು ವೈರಲ್ ಚಿತ್ರವನ್ನು : “ಓ ಮೈ ಗಾಡ್! ಅವರ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ಹಿಜ್ಬುಲ್ಲಾ ಅಳವಡಿಸಿದ ಸೋಲಾರ್ ಪ್ಯಾನೆಲ್‌ಗಳು ಸಹ ಬಾಂಬ್‌ಗಳಂತೆ ಸ್ಫೋಟಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಜಗತ್ತು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಿದೆ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಯಾವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ?! ” ಎಂದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್-ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಬರೆಯುವ ಸಮಯದವರೆಗೆ, ಪೋಷ್ಟ್ ೧೧,೦೦೦ ಲೈಕ್‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೩,೦೦೦ ಬಾರಿ ಮರು ಪೋಷ್ಟ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಎಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪೋಷ್ಟ್‌ಗಳ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. 

ಈ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ, ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಪೋಷ್ಟ್‌ಗಳ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಿದ ಲಿಂಕ್‌ಗಳನ್ನು  ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿರುವ ವೈರಲ್ ಪೋಷ್ಟ್‌ಗಳ ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಶಾಟ್. (ಮೂಲ: ಎಕ್ಸ್/ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಶಾಟ್/ಲಾಜಿಕಲಿ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ಸ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ) 

ಆದರೆ, ವೈರಲ್ ಚಿತ್ರಗಳು ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸ್ಫೋಟಗಳಿಗಿಂತ ಹಿಂದಿನವು ಮತ್ತು ತಪ್ಪು ಹೇಳಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ.

ನಾವು ಏನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ?

ಸೋಲಾರ್ ಪ್ಯಾನೆಲ್ ಫೋಟೋದ ರಿವರ್ಸ್ ಇಮೇಜ್ ಸರ್ಚ್ ಜನವರಿ ೧೦, ೨೦೨೦ ರಂದು 'ಫೈರ್ ಸೇಫ್ಟಿ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್' ಖಾತೆಯಿಂದ ಎಕ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಪೋಷ್ಟ್‌ಗೆ (ಇಲ್ಲಿ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ) ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಯಿತು. ಈ ಪೋಷ್ಟ್ ವೈರಲ್ ಕೊಲಾಜ್‌ನಿಂದ ನಿಖರವಾದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಜೊತೆಗೆ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯು ಹೇಳುವುದು, "ಇಂದು #CutYourEnergyCostsDay, ಅನೇಕ ನಾಗರಿಕರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ #ಸೌರಫಲಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. #ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಇದರ ಅರ್ಥವೇನು?"

ಸೌರ ಫಲಕಗಳಂತಹ ದ್ಯುತಿವಿದ್ಯುಜ್ಜನಕ (PV) ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಬೆಂಕಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವಾಗ "ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಅಪಘಾತದ ಅಪಾಯಗಳಿಗೆ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ದಳದ ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು" ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ೨೦೧೦ ರ ಸಂಶೋಧನಾ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಪೋಷ್ಟ್ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧವು ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸೌರ ಫಲಕಗಳ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ವೈರಲ್ ಚಿತ್ರವು ಹಳೆಯದು ಮತ್ತು ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ವೈರಲ್ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಫೈರ್ ಸೇಫ್ಟಿ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಪೋಷ್ಟ್ ನಡುವಿನ ಹೋಲಿಕೆ. (ಮೂಲ: ಎಕ್ಸ್ /@FSRI_org/ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಶಾಟ್)

ಚಿತ್ರವು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦, ೨೦೧೯ ರಂದು ಪ್ರಕಟವಾದ ಬ್ಲಾಗ್ ಪೋಷ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ, ಸನ್‌ಲೈಟ್ ಫ್ಯೂಚರ್ - ಸೋಲಾರ್ ಎನರ್ಜಿ ಸೊಲ್ಯೂಷನ್ಸ್, ಸೌರ ಶಕ್ತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಗ್ನಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

೨೦೨೦ ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೭ ರಂದು ಕೆಲೋವ್ನಾ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ನ್ಯೂಸ್ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಆವರಿಸಿರುವ ಮನೆಯ ಎರಡನೇ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ ೬, ೨೦೨೦ ರಂದು ಲಾರೆನ್ಸ್ ಬೀಚ್ ಬಳಿಯ ವೆಸ್ಟ್‌ಶೋರ್ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ವರದಿಯು ವಿವರಿಸಿದೆ. ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ದಳದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಬೆಂಕಿ ನಂದಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಗಾಯಗಳಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಕೆಲೋವ್ನಾ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ನ್ಯೂಸ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ವೈರಲ್ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದ ನಡುವಿನ ಹೋಲಿಕೆ.  (ಮೂಲ: ಎಕ್ಸ್ /kelownacapnews.com/ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ಶಾಟ್)

ಈ ಚಿತ್ರದ ನಿಖರವಾದ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಮಗೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೂ, ೨೦೨೦ ರಿಂದ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅದರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸ್ಫೋಟಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಸ್ಫೋಟಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೌರ ಫಲಕಗಳು ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡಿರುವ ವರದಿಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆಯಾದರೂ, ಈ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಜ್ಞರು ಸಂದೇಹ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಎಪಿ ನ್ಯೂಸ್ ಗಮನಿಸಿದೆ, ಇದು ಕಾಕತಾಳೀಯವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟಗಳು

ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೭ ಮತ್ತು ೧೮ ರಂದು ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸ್ಫೋಟಗಳ ನಂತರ, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಅಂಚಿನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಹೆಜ್ಬೊಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರು ಬಳಸಿದ ಸಾವಿರಾರು ಪೇಜರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಾಕಿ-ಟಾಕಿಗಳ ಸ್ಫೋಟವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸ್ಫೋಟಗಳು ಸುಮಾರು ೩೨ ಸಾವುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ಬೆಂಬಲಿತ ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಗುಂಪಿನ ಸಾವಿರಾರು ಹೋರಾಟಗಾರರು ಗಾಯಗೊಂಡರು.

ಇಸ್ರೇಲ್ ಸ್ಫೋಟಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೆಜ್ಬೊಲ್ಲಾ ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತೀಕಾರದ ವಾಗ್ದಾನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇಸ್ರೇಲ್ ಯಾವುದೇ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡದಿದ್ದರೂ, ಸ್ಫೋಟಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ವಿವರಗಳು ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

ತೀರ್ಪು

ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸ್ಫೋಟಗಳಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆಯೇ ವೈರಲ್ ಚಿತ್ರಗಳು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಈಗ ತಪ್ಪು ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

(ಅನುವಾದಿಸಿದವರು: ರಜಿನಿ ಕೆ.ಜಿ)

Read this fact-check in English here.